علت تقه بعضی گیربکس ها همانند نمونه های اتوماتیک و دستی در مقاله ی پیش رو آمده است. وقتی ماشین دنده اتوماتیک موقع عوض کردن دنده (از دنده یک به دنده دو) به جای نرمی، یک ضربه یا تقه محسوسی می زند، این یک علامت هشدار دهنده می باشد. دلیل اصلی این اتفاق معمولاً این است، که قطعات داخل گیربکس به خوبی با هم هماهنگ نیستند.
این مشکل از کمبود یا کثیفی روغن گیربکس، خرابی قطعات الکتریکی مانند؛ سنسور ها و شیر برقی ها یا فرسوده شدن قطعات مکانیکی (کلاچ ها) سرچشمه می گیرد. این ضربه نشان می دهد، که سیستم برای تعویض دنده درست عمل نمی کند و نیاز به بررسی دارد.
در ادامه درباره دلایل اصلی تقه زدن جعبه دنده در طول رانندگی صحبت می شود، مقاله ی ما را از دست ندهید.
دلایل اصلی تقه بعضی گیربکس ها (به صورت عمومی)
علت تقه بعضی گیربکس ها (چه دستی و چه اتوماتیک) این است، که به جای انتقال تدریجی نیرو از موتور به چرخ ها به صورت ناگهانی و به یک باره اتفاق می افتد. این ضربه ی ناگهانی را ما به صورت تقه احساس می کنیم. به طور معمول این قطع و وصل ناگهانی نیرو به چند دلیل اصلی رخ می دهد؛
１. مشکل در کلاچ یا قطعات درگیرشونده (مشترک در هر دو گیربکس):
- در گیربکس دستی، این مشکل معمولاً از صفحه کلاچ فرسوده یا تنظیم نبودن کلاچ ایجاد می گردد. صفحه کلاچ دیگر نمی تواند به نرمی با فلایویل درگیر شود و نیرو را یک باره منتقل نماید.
- در نسل های اتوماتیک به جای صفحه کلاچ، مجموعه ای از کلاچ ها و باند های هیدرولیکی وجود دارند. اگر این قطعات فرسوده شوند یا روغن کثیف/کم فشار کافی به آن ها نرساند، درگیری آن ها ناگهانی و ضربه دار خواهد بود.
２. مشکل در هماهنگی سرعت (مشترک در هر دو گیربکس):
- علت تقه بعضی گیربکس ها، از مسائل مهم و حائز اهمیت به شمار می رود. برای تعویض نرم دنده، سرعت چرخ دنده های داخل گیربکس باید با سرعت موتور هماهنگ شود. در گیربکس دستی، این هماهنگی را قطعه ای به نام سینکرونیزه انجام می دهد. در صورتی که این قطعه خراب شود، دنده ها قبل از هم شتاب گیری قفل می کنند و با تقه جا می روند.
- در گیربکس اتوماتیک، این هماهنگی را کامپیوتر خودرو (ECU/TCU) با دستور به شیر های برقی کنترل می کند. اگر این شیر ها یا سنسور های مربوطه خراب شوند، کامپیوتر در زمان نامناسب دستور تعویض دنده را می دهد و دنده با ضربه عوض خواهد شد.
３. مشکل در روان کاری و سلامت عمومی سیستم:
با شناسایی علت تقه بعضی گیربکس ها، ایمنی سیستم واحد انتقال قدرت را بهبود ببخشید. روغن گیربکس نقش حیاتی دارد. اگر روغن کم، کثیف یا کیفیتش پایین باشد، از پس روانکاری قطعات را به خوبی بر نمی آیند و فشار لازم برای درگیری نرم ایجاد نمی کند. این مورد در گیربکس اتوماتیک بسیار حیاتی تر است.
تقه زدن گیربکس همیشه یک علامت هشدار است. این صدای ضربه به شما می گوید، که یک قسمت از سیستم انتقال قدرت، از کلاچ گرفته تا روغن و کامپیوتر به درستی کار نمی کند و نیرو را به نرمی منتقل نمی سازد. اولین و ساده‌ترین کار برای تشخیص، بررسی سطح و کیفیت روغن جعبه دنده است، اما برای رفع قطعی مشکل، مراجعه به یک مکانیک مجرب ضروری می باشد.
علت تقه بعضی گیربکس های اتوماتیک
علت تقه بعضی گیربکس ها به ویژه در نسل های اتوماتیک مربوط به روغن و قطعات داخلی آن است. اساس کار گیربکس اتوماتیک بر مبنای یک سیستم هیدرولیکی بسیار دقیق استوار می باشد. در این سیستم، یک کامپیوتر به نام TCU با دریافت اطلاعات از سنسور های مختلف خودرو (مانند سرعت، موقعیت پدال گاز و دور موتور)، تصمیم می گیرد، که چه زمانی و چگونه دنده را تعویض کند.
سپس این تصمیم را به صورت دستورالعملی برای بلوک هیدرولیک (که به آن “ساعت گیربکس” نیز گفته می شود) ارسال می نماید. بلوک هیدرولیک با استفاده از فشار روغن، مجموعه ای از سوپاپ ها و شیر های برقی را فعال کرده تا با کنترل کلاچ ها و باند های ترمز داخلی، چرخ دنده های سیاره ای را در وضعیت مناسب قفل یا آزاد کند و در نهایت ضریب دنده مورد نظر را انتخاب نماید.
با شناسایی علت تقه بعضی گیربکس ها، امکان بهینه سازی عملکرد این قطعه برای شما مهیا می گردد. تقه در واقع نشان دهنده یک اختلال در این چرخه دقیق و هماهنگ است. زمانی که فشار هیدرولیک به صورت ناگهانی، ناکافی یا بیش از حد به قطعات اعمال شود، انتقال نیرو به شکل یک ضربه ناگهانی و کشیده شدن ناگهانی دنده احساس خواهد شد. موارد زیر دلایل اصلی بروز این مشکل را در نمونه های اتوماتیک شرح می دهد؛
１. کمبود یا کثیفی روغن گیربکس (مهم ترین و رایج ترین دلیل):
روغن گیربکس اتوماتیک فقط برای روان کننده نیست، بلکه مثل خون در بدن انسان می باشد. این گروه از سیالات با اعمال فشار بالا، قطعات را به حرکت در می آورند و دنده را عوض می کنند. در صورت کم بودن آن، فشار کافی برای درگیر کردن نرم و به موقع کلاچ ها و باندها وجود ندارد. در نتیجه، دنده با تأخیر و با ضربه جا می رود.
از سوی دیگر اگر روغن کثیف یا سوخته باشد، ذرات ریز و دوده همانند؛ شن ریزه داخل سیستم هیدرولیک گیربکس هستند. این ذرات می توانند شیر های کوچک و مجاری روغن (سوپاپ‌ها) را ببندند. وقتی این گروه از تجهیزات به درستی کار نکنند، فشار روغن به درستی کنترل نشده و دنده با تقه عوض می شود.
２. خرابی شیرهای برقی:
علت تقه بعضی گیربکس ها نوع اتوماتیک مربوط به خرابی و آسیب دیدگی شیر های برقی است. این شیر های برقی، سرباز های فرمان بردار کامپیوتر گیربکس (TCU) هستند. کامپیوتر به این ابزار آلات دستور می دهد، که چه موقع برای هدایت روغن به سمت قطعات مختلف باز و بسته شوند.
اگر یکی از این شیر های برقی از کار بیافتد، دستور کامپیوتر به درستی اجرا نخواهد شد. روغن در زمان نامناسب و با فشار نامناسب به کلاچ ها می رسد و تعویض دنده همراه با ضربه است.
３. فرسودگی قطعات مکانیکی (مثل کلاچ‌ها و باندها):
علت تقه بعضی گیربکس ها، فرسودگی قطعات اصلی است. داخل جعبه دنده اتوماتیک، صفحاتی شبیه به کلاچ ماشین های دنده ای وجود دارد. این صفحات با فشار روغن، به هم می چسبند و دنده را درگیر می کنند. بعد از گذشت زمان و رانندگی زیاد، این صفحات ساییده می شوند. وقتی این صفحات فرسوده گردند، دیگر به خوبی به هم نمی چسبند و در هنگام درگیری با تأخیر و ضربه، دنده را عوض می کنند.
４. مشکلات کامپیوتر گیربکس یا سنسورها:
کامپیوتر گیربکس برای اینکه تصمیم بگیرد کی دنده را عوض کند، به اطلاعاتی از قبیل؛ سرعت ماشین، دور موتور و وضعیت پدال گاز نیاز دارد. این اطلاعات را از طریق سنسورهای مختلف دریافت می نماید. اگر یکی از این سنسور ها (مثل سنسور سرعت) اطلاعات غلط به کامپیوتر بدهد، کامپیوتر در زمان نامناسب دستور تعویض دنده را صادر می کند. این ناهماهنگی بین دستور کامپیوتر و وضعیت واقعی ماشین، باعث تقه زدن می شود.
５. گرمای بیش از حد گیربکس:
علت تقه بعضی گیربکس ها در هر یک از خودرو ها وابسته به منشاء مشکل، متفاوت است. روغن گیربکس اگر خیلی داغ شود، خاصیت خود را از دست می دهد و به درستی فشار را انتقال نمی دهد. همچنین باعث فرسودگی سریع قطعات می گردند. معمولاً یک رادیاتور کوچک (کولر) برای خنک کردن روغن گیربکس وجود دارد. اگر این رادیاتور کثیف شده باشد، روغن بیش از حد داغ می شود و تعویض دنده با تقه همراه خواهد بود.
６. رانندگی نادرست:
گیربکس های اتوماتیک به رفتار راننده عادت می کنند. اگر شما خیلی با حالت گاز-برداشتن گاز-گاز رانندگی کنید یا در سربالایی ها و ترافیک، مدام بین دنده های مختلف گیر بیفتد، سردرگم می شود و نمی تواند نرم عمل کند. این رفتار شما در درازمدت به جعبه دنده آسیب می زند و باعث تقه زدن آن می گردد.
علت تقه بعضی گیربکس های دستی
علت تقه بعضی گیربکس ها را بشناسید، تا امکان رانندگی راحت برای شما مقدور شود. در گیربکس دستی این خود راننده است، که مسئولیت تعویض دنده را با فشار دادن کلاچ و حرکت دادن اهرم به عهده دارد. تقه یا ضربه محسوس معمولاً در دو زمان اتفاق می افتد؛ اول، وقتی که می خواهید دنده را به اصطلاح جا بزنید و دوم، زمانی که کلاچ را رها می کنید و دنده درگیر می شود.
این ضربه بیانگر عدم هماهنگی لازم بین سرعت چرخش قطعات داخل گیربکس و موتور یا وجود قطعات فرسوده است. از مهم ترین دلایل بروز این مشکل در نمونه های دستی می توان به موارد زیر اشاره نمود؛
１. خرابی یا فرسودگی صفحه کلاچ:
خرابی یا فرسودگی صفحه کلاچ مهم ترین و شایع ترین علت تقه بعضی گیربکس ها در سری دستی است. صفحه کلاچ اصلی ترین قطعه در انتقال نیرو از موتور به جعبه دنده می باشد.
وقتی این وسیله به دلیل استفاده زیاد یا رانندگی نامناسب ساییده می شود، سطح اصطکاکی آن ویژگی خود را برای درگیر کردن یکنواخت و نرم دیسک و فلایویل از دست می دهد. هنگام رها کردن پدال کلاچ، نیرو به صورت ناگهانی و ضربه ای به چرخ ها منتقل می گردد، که این ضربه به صورت تقه در کل خودرو احساس می شود.
２. خرابی بلبرینگ کلاچ:
علت تقه بعضی گیربکس ها، نیاز به بررسی تخصصی و باز شدن جعبه دنده می باشد. وظیفه اصلی بلبرینگ کلاچ این است، که به باز و بسته شدن بهینه صفحه کلاچ کمک نماید و فشار را به صورت روان منتقل نماید. زمانی که این قطعه فرسوده یا خراب شود، دیگر فشار را به درستی اعمال نمی کند.
عمل درگیری و آزاد سازی صفحه کلاچ به صورت کامل و یکنواخت انجام نپذیرد. در نتیجه یک ضربه ناگهانی و صدا دادن هنگام فشردن پدال کلاچ، این ناهماهنگی در انتقال نیرو خود را به صورت تقه نشان می دهد.
تماس بگیرید
３. مشکلات مربوط به سه نظام یا کشویی دنده:
به دنبال علت تقه بعضی گیربکس ها باشید، تا بابت رفع آن، هزینه ی کمتری بپردازید. درون گیربکس برای هر دنده یک قطعه به نام سینکرونیزه وجود دارد، که کار آن هماهنگ کردن سرعت چرخ دنده ها قبل از درگیری کامل است.
وقتی این قطعات به مرور زمان فرسوده شود، دیگر امکان چند برابر شدن سرعت چرخ دنده ها وجود نخواهد داشت. شما مجبور می شوید، با نیروی بیشتری اهرم را حرکت دهید. در چنین وضعیتی دنده با یک ضربه و صدا جا می رود، که این ضربه همان تقه شناخته شده است.
４. کم یا خشک بودن روغن گیربکس:
علت تقه بعضی گیربکس ها، از دغدغه های مهم برای رانندگان است. روغن داخل گیربکس نقش حیاتی در روان کاری چرخ دنده ها و قطعات متحرک دارد. اگر سطح این روغن پایین باشد یا کیفیت خود را از دست دهد، اصطکاک و حرارت داخل گیربکس به شدت افزایش می یابد.
این افزایش اصطکاک باعث می شود، قطعات متحرک نتوانند به راحتی و نرمی با هم درگیر شوند و در نتیجه عمل تعویض دنده با سختی و همراه با ضربه و تقه انجام می پذیرد.
- و…
علائم زودهنگام قبل از به وجود آمدن صدای تقه در گیربکس ها
علت تقه بعضی گیربکس ها را با شناسایی زود هنگام علائم کنترل کنید. در گیربکس اتوماتیک، یکی از نخستین نشانه ها، تغییر محسوس در نرمی تعویض دنده ها است. به طوری که دیگر مانند؛ گذشته روان و بدون حس نیستند و کمی تاخیر یا کشش خفیف در هنگام عوض کردن دنده احساس می شود.
همچنین پیش از شنیدن تقه ای مشخص، خودرو در هنگام تعویض دنده به ویژه از دنده یک به دو یا دنده دو به سه، یک تکان یا لرزش خفیف و گذرا به شما می دهد، که شبیه یک ضربه ی کوچک و ناخوشایند است.
علت تقه بعضی گیربکس ها، مهارت کم کاربر برای رانندگی با آن خودرو می باشد. گاهی اوقات نیز گیربکس به نظر می رسد، در انتخاب دنده ی مناسب مردد است و بین دنده ها سرگردان می ماند. این سرگردانی خود، پیش درآمدی برای ایجاد ضربه های شدید تر می باشد.
در گیربکس دستی، یکی از واضح ترین علائم اولیه، سخت جا خوردن دنده ها است. به گونه ای که برای جا زدن دنده نیاز به اعمال نیروی بیشتری بر روی اهرم دنده احساس می کنید. این عمل دیگر مانند گذشته روان و آسان انجام نمی پذیرد.
از دیگر نشانه های هشداردهنده، شنیدن صدای سایش یا خرخش خفیف در هنگام تعویض دنده است، بیانگر عدم هماهنگی بین قطعات می باشد.
سخن آخر
در مقاله ی بالا علت تقه بعضی گیربکس ها آمده است. اگر خودروی شما نیز از لحاظ کارکرد جعبه دنده با مشکل مواجه شده است، علائم سیستم را با کارشناسان ما در گیربکس وان در میان بگذارید. این مجموعه علاوه بر سرویس این قطعه، امکان سفارشی سازی دوباره انواع گیربکس ها را برای مشتریان میسر می گرداند.
