سیستم خنک کننده روغن گیربکس یکی از حیاتی ترین بخش ها برای عملکرد صحیح خودرو است که اغلب رانندگان تا زمانی که مشکلی برایشان پیش نیاید به آن توجه نمی کنند. این سیستم وظیفه دارد حرارت تولید شده در حین کارکرد گیربکس را کنترل کند تا هم روغن کیفیت خود را از دست ندهد و هم اجزای گیربکس دچار آسیب جدی نشوند. وقتی خودرو در ترافیک، جاده های طولانی یا شرایط سخت مثل بارکشی قرار دارد، گیربکس به شدت تحت فشار قرار می گیرد و دمای روغن بالا می رود. اگر سیستم خنک کننده روغن گیربکس درست عمل نکند، نشانه هایی مثل تعویض سخت دنده، بوی سوختگی یا حتی خرابی کامل گیربکس ظاهر می شود. پس آشنایی با نحوه کار این سیستم و اهمیت نگهداری از آن، عمر گیربکس را افزایش می دهد و از هزینه‌های سنگین تعمیرات جلوگیری می‌کند. برای آشنایی با سیستم خنک کننده روغن گیربکس تا انتهای مطلب همراه گیربکس وان باشید.
بیشتر بخوانید
نحوه عملکرد سیستم خنک کننده روغن گیربکس
برای درک اهمیت سیستم خنک کننده روغن گیربکس باید بدانیم این مجموعه دقیقا چه وظیفه ای دارد. داخل گیربکس اتوماتیک، اجزای مختلفی مثل چرخ دنده ها، کلاچ ها و مبدل گشتاور دائما در حال کار و اصطکاک هستند. این فرآیند گرمای زیادی تولید می کند و اگر روغن گیربکس بیش از حد داغ شود، خاصیت روانکاری و محافظتی خود را از دست می دهد.
در این شرایط سیستم خنک کننده روغن گیربکس وارد عمل می شود. مکانیسم این سیستم معمولا به دو روش زیر طراحی می شود:
- مبدل حرارتی داخل رادیاتور اصلی خودرو: روغن گیربکس از طریق لوله ها وارد بخشی از رادیاتور می شود و با آب رادیاتور تبادل حرارت می کند.
- رادیاتور جداگانه روغن-هوا: در برخی خودرو ها به ویژه خودرو های سنگین یا اسپرت، رادیاتور اختصاصی برای روغن گیربکس نصب شده که با جریان هوا خنک می شود.
وجود سیستم خنک کننده روغن گیربکس باعث می شود دمای آن در محدوده استاندارد یعنی حدود 80 تا 90 درجه باقی بماند. بدون این سیستم، روغن سریع اکسید می شود، لایه های داخلی گیربکس می سوزاند و هزینه تعمیر بسیار بالا خواهد بود.
به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند که همیشه سلامت شلنگ ها، رادیاتور و فیلتر روغن بررسی شود تا سیستم خنک کننده روغن گیربکس عملکردی بی نقص داشته باشد.
اهمیت سیستم خنک کننده روغن گیربکس در افزایش طول عمر خودرو
سیستم خنک کننده روغن گیربکس فقط یک قطعه جانبی نیست، بلکه نقشی مستقیم در حفظ سلامت کل خودرو دارد. دمای بالای روغن گیربکس باعث می شود روغن خاصیت ویسکوزیته خود را از دست بدهد و این یعنی دیگر نمی تواند به خوبی از قطعات گیربکس محافظت کند.
نتیجه چنین وضعیتی، افزایش اصطکاک، خوردگی و حتی شکستگی قطعات داخلی خواهد بود. اگر سیستم خنک کننده روغن گیربکس به درستی عمل کند:
- تعویض دنده ها نرم تر می شود و ضربه یا تاخیر کمتری احساس می کنید.
- مصرف سوخت کاهش می یابد، چون گیربکس مجبور نیست با فشار اضافه کار کند.
- عمر روغن گیربکس افزایش می یابد و نیاز به تعویض های مکرر نخواهید داشت.
- هزینه تعمیرات سنگین کاهش می یابد، چون از خرابی های بزرگ پیشگیری می شود.
تجربه رانندگانی که سیستم خنک کننده روغن گیربکس خودرویشان دچار مشکل شده نشان می دهد کوچک ترین خرابی مثل گرفتگی لوله یا نشتی شلنگ می تواند منجر به تعمیرات چند میلیونی شود.
در مقابل، سرویس به موقع این سیستم و توجه به نشانه های هشدار دهنده مثل بوی سوختگی یا افزایش دمای گیج روغن، باعث می شود خودرو سال ها بدون مشکل کار کند. به همین دلیل می توان گفت که سیستم خنک کننده روغن گیربکس یک سرمایه گذاری بلند مدت برای حفظ سلامت و بهبود عملکرد خودروی شما است.
نشانه های خرابی سیستم خنک کننده روغن گیربکس و روش های نگهداری آن
خرابی سیستم خنک کننده روغن گیربکس معمولا علائم مشخصی دارد که اگر به موقع شناسایی شوند می توانید از خسارت های بزرگ جلوگیری کنید. تعدادی از مهم ترین این نشانه ها عبارتند از:
بوی سوختگی از گیربکس یا اطراف موتور
این بو نشانه داغ شدن بیش از حد روغن گیربکسی است که خاصیت روانکاری اش را از دست داده باشد. ادامه رانندگی در این حالت می تواند به سوختن صفحات و قطعات داخلی گیربکس منجر شود.
تغییر رنگ روغن گیربکس به قهوه‌ای تیره یا سیاه
تغییر رنگ روغن نشان دهنده اکسید شدن و افت کیفیت آن است. این وضعیت نشان می دهد روغن دیگر توان محافظت از گیربکس را ندارد و باید سریعاً تعویض شود.
تماس بگیرید
سخت شدن یا ضربه ای شدن تعویض دنده ها
وقتی روغن گیربکس بیش از حد داغ شود، فشار هیدرولیکی کاهش پیدا می کند. این مشکل باعث می شود دنده ها به سختی یا همراه با ضربه عوض شوند.
افزایش غیر عادی دمای خودرو در ترافیک یا سربالایی
بالا رفتن دما در چنین شرایطی به معنای کار نکردن درست سیستم خنک کننده روغن گیربکس است. این موضوع اگر ادامه یابد، می تواند به جوش آوردن خودرو و آسیب جدی به گیربکس منجر شود.
نکات مهم برای نگهداری سیستم خنک کننده روغن گیربکس
برای نگهداری صحیح از سیستم خنک کننده روغن گیربکس رعایت نکات زیر ضروری است:
- تعویض به موقع روغن گیربکس بر اساس دفترچه خودرو: هر خودرو بازه مخصوص به خود را برای تعویض روغن دارد. انجام این کار باعث می شود روغن تازه بتواند دما را بهتر کنترل کند و عمر گیربکس افزایش یابد.
- بازرسی شلنگ ها و رادیاتور برای جلوگیری از نشتی یا گرفتگی: ترک یا گرفتگی شلنگ ها مانع گردش صحیح روغن می شود. این مشکل باعث افزایش حرارت و فشار روی گیربکس خواهد شد.
- شست و شوی دوره ای سیستم در صورت رانندگی سنگین یا بارکشی: گرد و غبار و رسوبات به مرور در رادیاتور و مسیر روغن جمع می شوند. شست و شوی دوره ای مانع گرفتگی مسیر و افت بازدهی سیستم خنک کننده می شود.
- استفاده از قطعات اورجینال به جای قطعات متفرقه و بی کیفیت: قطعات غیر اصل عمر کوتاه تری دارند و ممکن است باعث نشتی یا خرابی سریع شوند. استفاده از قطعات استاندارد تضمین می کند سیستم خنک کننده روغن گیربکس عملکرد مطمئن تری داشته باشد.
متخصصان تأکید می‌کنند که دمای بالا دشمن اصلی گیربکس است. به همین دلیل باید دقت کنیم سیستم خنک کننده روغن گیربکس همیشه سالم و کارآمد باشد. یک بازرسی ساده در سرویس های دوره ای می تواند جلوی تعمیرات میلیونی را بگیرد. همچنین رانندگانی که در مناطق گرم یا مسیر های طولانی یا پر ترافیک رانندگی می کنند باید توجه بیشتری به عملکرد سیستم خنک کننده روغن گیربکس داشته باشند.
سخن پایانی
سیستم خنک کننده روغن گیربکس وهم ترین بخش برای حفظ سلامت آن محسوب می‌شود. این سیستم با کنترل دمای روغن، از کاهش کیفیت آن و آسیب دیدن اجزای حساس جلوگیری می کند. اگر راننده به نشانه های خرابی مثل بوی سوختگی یا تعویض سخت دنده ها بی توجه باشد، هزینه های سنگینی در انتظار او خواهند بود. اما توجه به سرویس های دوره ای، استفاده از قطعات استاندارد و بررسی سلامت شلنگ ها و رادیاتور باعث می شود سیستم خنک کننده روغن گیربکس سال ها بدون مشکل کار کند.
